વિષ્ણુભાઇની કામ કરવાની અને કામ આપવાની શૈલી તમારુ દિલ જીતી લેશે
માત્ર 5 ધોરણ ભણેલા એક સામાન્ય માણસને આજે મળે છે લાખોનાં ઓર્ડર
બોલીવુડ સુધી પહોંચી છે વિષ્ણુભાઇની ‘એપ્લિક વર્ક’ની કળા
ડિમ્પલ વસોયા. 1971માં પાકિસ્તાનથી શરણાર્થી બની ભારત આવેલ વિષ્ણુભાઈ સુથાર આજે તેમની પૈતૃક કળામાં અવનવાં સંશોધન કરી આજે છેવાડાનાં ગામડાની 300થી વધારે મહિલાને રોજગારી આપે છે. તેમની બનાવેલ સાડીઓ અને ડ્રેસ ગુજરાત સરકારનાં ગરવી ગુર્જર નિગમ ખરીદી દેશભરમાં પ્રખ્યાત કર્યા છે.
અમે વાત કરી રહી છીએ બનાસકાંઠા જિલ્લામાં થરાદમાં રહેલા વિષ્ણુભાઇ સુથારની.માત્ર 5 ધોરણ ભણેલા વિષ્ણુભાઇની કળા આજે દેશભરમાં પ્રખ્યાત છે. વિષ્ણુભાઇનાં પિતાથી ગેનાજી સુથાર પાકિસ્તાનના નગરપારકરથી 1971 માં પહેલા રાજસ્થાનના બાડમેર અને પછી બનાસકાંઠા જિલ્લાના થરાદમાં આવીને વસ્યા તે સાથે જ પાકિસ્તાનથી એક એવી કારીગરી પણ સાથે લઈને આવ્યા, જે કારીગરીમાં તેમના પુત્ર વિષ્ણુભાઈ સુથારે પરિવર્તન લાવી પોતાની આ પૈતૃક કારીગરીને દેશભરમાં પ્રખ્યાત કરી.
WatchGujarat.Com સાથે વાત કરતાં વિષ્ણુભાઇએ જણાવ્યું હતુ કે વર્ષો પહેલા એટલો વેપાર ન હતો. મારા પિતાને કામને બદલે રૂપિયા ન મળતા હતા પરંતુ સામાન મળતો હતો. મારા પિતા કોઇ સંસ્થામાં કામગીરી હતા ત્યારે માત્ર ચાદર અને પડદા જ બનાવતા હતા. પરંતુ ધીમે-ધીમે પિતાનો વારસો વિષ્ણુભાઇએ લઇ લીધો અને એ પણ પરિવર્તન સાથે આ કામ આગળ વધાર્યું. વધુમાં તેમણે જણાવ્યું હતુ કે, “અમે જે કારીગરી કરીએ છીએ તેને ‘એપ્લિક વર્ક’ કહેવાય છે.
‘એપ્લિક વર્ક’ની શરૂઆત ક્યારથી કરી?
વિષ્ણુભાઇ જણાવે છે કે, મારા પિતા જે તે સંસ્થામાં મજૂરી કામ કરતા હતા. પરંતુ તેઓએ 2002થી આ કાર્યમાં ઝંપલાવ્યું. પહેલા તેઓએ પણ 6 વર્ષ કોઇ સંસ્થામાં કામ કર્યું હતુ. પરંતુ ધીમે-ધીમે પોતાનો ધંધો શરૂ કર્યો અને લોકોને રોજગારી આપવાનું શરૂ કર્યું. આજે થરાદ સહિત આજુબાજુનાં છેવાડાનાં ગામડા સુધી મહિલાનો રોજગારી આપે છે. વિષ્ણુભાઇની ખાસ વાત એ છે કે તેઓ એવા લોકોને જ કામ આપે છે જેઓ ઘરે બેઠા હોય છે. જે બહાર જઇને કામ નથી કરી શકતા.મહત્વની વાત એ છે કે શરૂઆતમાં પોતાના ખર્ચે તેઓએ લોકોને ટ્રેનિંગ આપીને કામ શિખવ્યું. વિષ્ણુભાઇનું માનવુ છે કે, જે લોકોને કામ આવડે છે તેઓને બધા કામ આપશે.પરંતુ જે લોકોને કામ ન ફાવતું તેવા લોકોને જ અમે તૈયાર કરીએ છીએ અને રોજગારી આપીએ છીએ.
આ કાર્યને સફળ બનાવવા કઇ-કઇ મુશ્કેલીનો સામનો કરવો પડ્યો ?
વિષ્ણુભાઇ જણાવે છે કે, અમારી પૈસા ન હતા. એટલે પૈસા વિના તો કોઇ પણ કામ શરૂ કરવું ખૂબ જ અધરુ છે. મોટા ભાગના લોકો અમને નેગેટીવ વાતો જ કહેતા હતા કે આ તમારું કામ નથી,તમે 5 ધોરણ ભણેલા છો. પરંતુ આ બધી જ વાતોને નજરઅંદાજ કરીને મેં મારા કામ પર જ ધ્યાન આપ્યું. જ્યારે પૈસા ન હતા ત્યારે પણ છેવાડાના ગામના લોકોને ટ્રેનિંગ આપીને કામ શિખવાડ્યુ પરંતુ હિંમત હારી નહીં. વધુમાં વિષ્ણુભાઇએ જણાવ્યુ છે શરૂઆતમાં એક જ ઓરડામાં અમે રહેતા હતા અને કામ પણ એમાં જ કરતા હતા. હવે અમારી પાસે મોટુ ઘર છે જેમાં નીચે અમે રહીએ છીએ અને ઉપર જ કારખાનું બનાવ્યું છે. જેમાં વર્ષમાં 360 દિવસ અમે કામ કરીએ છીએ.માત્ર 5 દિવસ માંડ અમારું કામ બંધ રહેતુ હશે. આ કળા બોલીવુડ સુધી પહોંચી છે. તેમણે પોતાનો એક ડ્રેસ રેડ મુવીના ડિઝાઇનરને આપ્યો હતો જે ફિલ્મની હિરોઈન ઇલિયાના ડી ક્રુઝે એક ગીતમાં પહેરેલો પણ દેખાય છે.
‘એપ્લિક વર્ક’માં શું-શું બનાવો છો? ક્યાંથી અને કેવી રીતે મળશે ?
વિષ્ણુભાઇએ જણાવ્યું હતુ કે હેન્ડલુમ કાપડમાંથી દરેક વસ્તુ બનાવે છે. જેમાં ચાદર,પડદા,સાડી,ડ્રેસ મટીરિયલ, દુપટ્ટા, બેડસીટ, ઓશિકાના કવર બનાવીએ છીએ.વધુમાં જણાવ્યુ કે આ બધી જ વસ્તુ તમને ઓર્ડર પર મળી જશે. અથવા તો શહેરમાં થતાં એક્ઝીબીશનમાં પણ સ્ટોર હોય છે. આ સાથી ગુજરાત સરકારની ગરવી ગુર્જરી નિગમ પણ અમારો માલ લઇ જાય છે એટલે એના સ્ટોર પર મળી રહેશે. વધુમાં જણાવ્યુ કે ગરવી ગુર્જરી નિગમનો અમને મોટા પાયે ઓર્ડર મળે છે એને જ મારી કળાને લોકો સુધી પહોંચાડી છે.ગયા વર્ષે નિગમને 18 લાખનો માલ આપ્યો હતો.આ વર્ષે પણ મોટો ઓર્ડર આવ્યો છે.અહીં મળતી વસ્તુની કિંમત નીચે મુજબ છે.
સાડી-5000થી લઇને 42000 સુધી
ડ્રેસ મટિરિયલ-1200થી લઇને 2000 સુધી
દુપટ્ટા-250થી લઇને1500 સુધી
અત્રે ઉલ્લેખનીય છે કે કોરોના કાળમાં પણ વિષ્ણુભાઇએ એવો રસ્તો અપનાવ્યો કે તમને જાણીને આનંદ થશે.કોરોના સમયમાં એક્ઝીબીશન થતા ન હતા લોકો બહાર નિકળતા ન હતા ત્યારે ઘરમાં પડેલા કાપડનાં ટૂંકડાનાં માસ્ક બનાવ્યા.જેથી કારીગરોને કામ મળી રહે.એટલું જ નહીં આ માસ્ક શાકની લારીમાં વહેંચવા માટે આપ્યા જેથી કરીને એ લોકો પણ કમાણી કરી શકે.આમ વિષ્ણુભાઇએ 1 લાખ 70 હજાર રૂપિયાના માસ્ક વેંચ્યા હતા.આ તકે તેઓએ જણાવ્યુ કે મારો ઉદ્દેશ્ય એટલો હતો કે આવા કપરા સમયમાં નાનામાં નાનો માણસ પણ કમાણી શકે..વધુમાં કહ્યુ કે કોરોના પછી એટલા ઓર્ડર છે કે સમય જ નથી મળતો.વાહ..વિષ્ણુભાઇને કામ કરવાની અને કામ આપવાની આ કળા ખરેખર સરાહનીય છે.
વિષ્ણુભાઇની કામ કરવાની અને કામ આપવાની શૈલી તમારુ દિલ જીતી લેશે
માત્ર 5 ધોરણ ભણેલા એક સામાન્ય માણસને આજે મળે છે લાખોનાં ઓર્ડર
બોલીવુડ સુધી પહોંચી છે વિષ્ણુભાઇની ‘એપ્લિક વર્ક’ની કળા
ડિમ્પલ વસોયા. 1971માં પાકિસ્તાનથી શરણાર્થી બની ભારત આવેલ વિષ્ણુભાઈ સુથાર આજે તેમની પૈતૃક કળામાં અવનવાં સંશોધન કરી આજે છેવાડાનાં ગામડાની 300થી વધારે મહિલાને રોજગારી આપે છે. તેમની બનાવેલ સાડીઓ અને ડ્રેસ ગુજરાત સરકારનાં ગરવી ગુર્જર નિગમ ખરીદી દેશભરમાં પ્રખ્યાત કર્યા છે.
અમે વાત કરી રહી છીએ બનાસકાંઠા જિલ્લામાં થરાદમાં રહેલા વિષ્ણુભાઇ સુથારની.માત્ર 5 ધોરણ ભણેલા વિષ્ણુભાઇની કળા આજે દેશભરમાં પ્રખ્યાત છે. વિષ્ણુભાઇનાં પિતાથી ગેનાજી સુથાર પાકિસ્તાનના નગરપારકરથી 1971 માં પહેલા રાજસ્થાનના બાડમેર અને પછી બનાસકાંઠા જિલ્લાના થરાદમાં આવીને વસ્યા તે સાથે જ પાકિસ્તાનથી એક એવી કારીગરી પણ સાથે લઈને આવ્યા, જે કારીગરીમાં તેમના પુત્ર વિષ્ણુભાઈ સુથારે પરિવર્તન લાવી પોતાની આ પૈતૃક કારીગરીને દેશભરમાં પ્રખ્યાત કરી.
WatchGujarat.Com સાથે વાત કરતાં વિષ્ણુભાઇએ જણાવ્યું હતુ કે વર્ષો પહેલા એટલો વેપાર ન હતો. મારા પિતાને કામને બદલે રૂપિયા ન મળતા હતા પરંતુ સામાન મળતો હતો. મારા પિતા કોઇ સંસ્થામાં કામગીરી હતા ત્યારે માત્ર ચાદર અને પડદા જ બનાવતા હતા. પરંતુ ધીમે-ધીમે પિતાનો વારસો વિષ્ણુભાઇએ લઇ લીધો અને એ પણ પરિવર્તન સાથે આ કામ આગળ વધાર્યું. વધુમાં તેમણે જણાવ્યું હતુ કે, “અમે જે કારીગરી કરીએ છીએ તેને ‘એપ્લિક વર્ક’ કહેવાય છે.
‘એપ્લિક વર્ક’ની શરૂઆત ક્યારથી કરી?
વિષ્ણુભાઇ જણાવે છે કે, મારા પિતા જે તે સંસ્થામાં મજૂરી કામ કરતા હતા. પરંતુ તેઓએ 2002થી આ કાર્યમાં ઝંપલાવ્યું. પહેલા તેઓએ પણ 6 વર્ષ કોઇ સંસ્થામાં કામ કર્યું હતુ. પરંતુ ધીમે-ધીમે પોતાનો ધંધો શરૂ કર્યો અને લોકોને રોજગારી આપવાનું શરૂ કર્યું. આજે થરાદ સહિત આજુબાજુનાં છેવાડાનાં ગામડા સુધી મહિલાનો રોજગારી આપે છે. વિષ્ણુભાઇની ખાસ વાત એ છે કે તેઓ એવા લોકોને જ કામ આપે છે જેઓ ઘરે બેઠા હોય છે. જે બહાર જઇને કામ નથી કરી શકતા.મહત્વની વાત એ છે કે શરૂઆતમાં પોતાના ખર્ચે તેઓએ લોકોને ટ્રેનિંગ આપીને કામ શિખવ્યું. વિષ્ણુભાઇનું માનવુ છે કે, જે લોકોને કામ આવડે છે તેઓને બધા કામ આપશે.પરંતુ જે લોકોને કામ ન ફાવતું તેવા લોકોને જ અમે તૈયાર કરીએ છીએ અને રોજગારી આપીએ છીએ.
આ કાર્યને સફળ બનાવવા કઇ-કઇ મુશ્કેલીનો સામનો કરવો પડ્યો ?
વિષ્ણુભાઇ જણાવે છે કે, અમારી પૈસા ન હતા. એટલે પૈસા વિના તો કોઇ પણ કામ શરૂ કરવું ખૂબ જ અધરુ છે. મોટા ભાગના લોકો અમને નેગેટીવ વાતો જ કહેતા હતા કે આ તમારું કામ નથી,તમે 5 ધોરણ ભણેલા છો. પરંતુ આ બધી જ વાતોને નજરઅંદાજ કરીને મેં મારા કામ પર જ ધ્યાન આપ્યું. જ્યારે પૈસા ન હતા ત્યારે પણ છેવાડાના ગામના લોકોને ટ્રેનિંગ આપીને કામ શિખવાડ્યુ પરંતુ હિંમત હારી નહીં. વધુમાં વિષ્ણુભાઇએ જણાવ્યુ છે શરૂઆતમાં એક જ ઓરડામાં અમે રહેતા હતા અને કામ પણ એમાં જ કરતા હતા. હવે અમારી પાસે મોટુ ઘર છે જેમાં નીચે અમે રહીએ છીએ અને ઉપર જ કારખાનું બનાવ્યું છે. જેમાં વર્ષમાં 360 દિવસ અમે કામ કરીએ છીએ.માત્ર 5 દિવસ માંડ અમારું કામ બંધ રહેતુ હશે. આ કળા બોલીવુડ સુધી પહોંચી છે. તેમણે પોતાનો એક ડ્રેસ રેડ મુવીના ડિઝાઇનરને આપ્યો હતો જે ફિલ્મની હિરોઈન ઇલિયાના ડી ક્રુઝે એક ગીતમાં પહેરેલો પણ દેખાય છે.
‘એપ્લિક વર્ક’માં શું-શું બનાવો છો? ક્યાંથી અને કેવી રીતે મળશે ?
વિષ્ણુભાઇએ જણાવ્યું હતુ કે હેન્ડલુમ કાપડમાંથી દરેક વસ્તુ બનાવે છે. જેમાં ચાદર,પડદા,સાડી,ડ્રેસ મટીરિયલ, દુપટ્ટા, બેડસીટ, ઓશિકાના કવર બનાવીએ છીએ.વધુમાં જણાવ્યુ કે આ બધી જ વસ્તુ તમને ઓર્ડર પર મળી જશે. અથવા તો શહેરમાં થતાં એક્ઝીબીશનમાં પણ સ્ટોર હોય છે. આ સાથી ગુજરાત સરકારની ગરવી ગુર્જરી નિગમ પણ અમારો માલ લઇ જાય છે એટલે એના સ્ટોર પર મળી રહેશે. વધુમાં જણાવ્યુ કે ગરવી ગુર્જરી નિગમનો અમને મોટા પાયે ઓર્ડર મળે છે એને જ મારી કળાને લોકો સુધી પહોંચાડી છે.ગયા વર્ષે નિગમને 18 લાખનો માલ આપ્યો હતો.આ વર્ષે પણ મોટો ઓર્ડર આવ્યો છે.અહીં મળતી વસ્તુની કિંમત નીચે મુજબ છે.
સાડી-5000થી લઇને 42000 સુધી
ડ્રેસ મટિરિયલ-1200થી લઇને 2000 સુધી
દુપટ્ટા-250થી લઇને1500 સુધી
અત્રે ઉલ્લેખનીય છે કે કોરોના કાળમાં પણ વિષ્ણુભાઇએ એવો રસ્તો અપનાવ્યો કે તમને જાણીને આનંદ થશે.કોરોના સમયમાં એક્ઝીબીશન થતા ન હતા લોકો બહાર નિકળતા ન હતા ત્યારે ઘરમાં પડેલા કાપડનાં ટૂંકડાનાં માસ્ક બનાવ્યા.જેથી કારીગરોને કામ મળી રહે.એટલું જ નહીં આ માસ્ક શાકની લારીમાં વહેંચવા માટે આપ્યા જેથી કરીને એ લોકો પણ કમાણી કરી શકે.આમ વિષ્ણુભાઇએ 1 લાખ 70 હજાર રૂપિયાના માસ્ક વેંચ્યા હતા.આ તકે તેઓએ જણાવ્યુ કે મારો ઉદ્દેશ્ય એટલો હતો કે આવા કપરા સમયમાં નાનામાં નાનો માણસ પણ કમાણી શકે..વધુમાં કહ્યુ કે કોરોના પછી એટલા ઓર્ડર છે કે સમય જ નથી મળતો.વાહ..વિષ્ણુભાઇને કામ કરવાની અને કામ આપવાની આ કળા ખરેખર સરાહનીય છે.