માત્ર 17 વર્ષની ઉંમરે બ્રિટિશ આર્મીમાં સિપાહી તરીકે જોડાઈ ગયા,1922માં તેમણે આર્મીમાંથી હોકી રમવાનું શરૂ કર્યું.
મને આગળ વધારવાની જવાબદારી દેશની નથી, મારી જવાબદારી છે કે હું દેશને આગળ વધારૂ : ભારતના હોકીવીરે હિટલરને રોકડું પરખાવેલું
જેમ બેટ્સમેન રન બનાવે તેમ ધ્યાનચંદ હોકીમાં ગોલ ફટકારતાં હતા, 1926 થી 1948 સુધીની તેમની આંતરરાષ્ટ્રીય કારકિર્દીમાં તેમણે 400 ગોલ ફટકારેલા
નેધરલેન્ડની એક મેચ દરમિયાન તેમનું અસામાન્ય પરફોર્મન્સ જોઈને તેમની હોકી તોડીને ચેક કરવામાં આવી કે ક્યાંક તેમાં ચુંબક તો નથીને?
[caption id="attachment_1388734" align="aligncenter" width="640"] Major Dhayanchand - national sports day[/caption]
અંજલી વસાવા. હોકીના જાદુગર તરીકે વિશ્વભરમાં જાણીતા મેજર ધ્યાનચંદ એક મહાન હસ્તી હતા. તેમણે પોતાની કારકિર્દીમાં ઑલિમ્પિકમાં ભારતને ત્રણ-ત્રણ ગોલ્ડ મેડલ અપાવનારી એક માત્ર પ્રતિભા મેળવી છે. તાજેતરમાં જ રાજીવ ગાંધી ખેલરત્ન પુરસ્કારને મેજર ધ્યાનચંદનું નામ આપવાનું ભારત સરકારનું પગલું આવકારદાયક છે. તેમના જન્મ દિવસ 29 મી ઑગસ્ટને આપણે રાષ્ટ્રીય ખેલ દિવસ તરીકે મનાવીયે છે. તેમનુ મૂળનામ ધ્યાન સિંઘ હતું, તેમના પિતા પણ હોકી પ્લેયર હતા અને આર્મી વતી હોકી રમતા. પિતા આર્મીમાં હોવાથી તેમની વારંવાર બદલી થતી હોવાથી ધ્યાનસિંઘનું શિક્ષણ ડિસ્ટર્બ થતું હતું. આખરે તેઓ ઝાંસીમાં વિક્ટોરિયા કોલેજ, ગ્વાલિયરમાંથી તેઓ સ્નાતક થયા. જે બાદ તેમના પિતાના કહેવા પર 17 વર્ષની ઉંમરે બ્રિટિશ આર્મીમાં સિપાહી તરીકે જોડાઈ ગયા.
[caption id="attachment_1388735" align="aligncenter" width="640"] Saurastra university registrars Dr. Jatin Soni[/caption]
1928માં પહેલી વાર તક મળી આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે હોકી રમવાની
આ અંગે વાત કરતા સૌરાષ્ટ્ર યુનિવર્સિટીના રજીસ્ટ્રાર જતિન સોનીએ જણાવ્યું હતું કે, આર્મીમાં જોડાયા બાદ 1922 માં તેમણે હોકી રમવાનું શરૂ કર્યું. જ્યાં સુબેદાર મેજર તિવારીએ તેમના હાથમાં હોકી સ્ટિક પકડાવી અને તેમની કેળવણી કરી. તેમના માર્ગદર્શન હેઠળ જોતજોતામાં ધ્યાનચંદ હોકીના મહાન ખેલાડી બની ગયા. ધ્યાનચંદ સાથે તેમના ભાઈ રૂપસિંહ પણ આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે હોકી રમતા હતા. વર્ષ 1928 માં ભારતીય હોકી ટીમે પહેલી વખત એમ્સ્ટર્ડમ ઑલિમ્પિકમાં ભાગ લીધો હતો. તેમાં ટીમ ઇંડિયા બધી જ મેચ જીતી અને ધ્યાનચંદને જબરદસ્ત સફળતા મળી. હોલેન્ડ સામેની ફાઇનલમાં ટીમ ઇંડિયા 3-0 થી વિજેતા બની તેમાં બે ગોલ ધ્યાનચંદે ફટકાર્યા હતા. તેમણે 1926 થી 1948 સુધીની આંતરરાષ્ટ્રીય કારકિર્દીમાં 400 ગોલ ફટકારેલા. જેમ બેટ્સમેન રન કરતાં તેમ જ ધ્યાનચંદ ગોલ ફટકારતા હતા.
હિટલરની ઑફરનો ધ્યાનચંદે સવિનય ઇનકાર કર્યો
જતીન સોનીએ વધુમાં જણાવ્યું હતું કે, 19મી ઓગસ્ટ, 1986માં ભારત અને જર્મની વચ્ચે ફાઇનલ મેચ રમાઈ હતી. જેમાં સેકન્ડ હાફમાં ધ્યાનચંદ અને તેમના ભાઈ રૂપસિંહે તેમના જૂતા ઊતરી નાખ્યા અને ઊઘાડા પગે જુસ્સા ભેર રમવા લાગ્યા. આ મેચમાં ટીમ ઇંડિયા 8-1 થી વિજેતા બની હતી. જેમાં આઠમાંથી ત્રણ ગોલ ધ્યાનચંદે ફટકાર્યા હતા. હિટલર તેમની રમતથી પ્રભાવિત હતો. જે બાદ હિટલરે ધ્યાનચંદને ડીનર માટે આમંત્રણ આપ્યું અને ધ્યાનચંદ ત્યાં ગયા હતા. જ્યાં હિટલરે ધ્યાનચંદને કહ્યું, હું તમને જર્મન સેનામાં કર્નલનું પદ આપીશ. જર્મની તરફથી હોકી રમો. ધ્યાનચંદે આ ઑફરનો સવિનય ઇનકાર કર્યો હતો અને કહ્યું હતુ કે, મેં મારા દેશનું નમક ખાધું છે. આથી હું મારા દેશ માટે જ રમીશ. હિટલરે કહ્યું, તને તારા દેશે શું આપ્યું છે? ધ્યાનચંદે જવાબ આપ્યો, મને આગળ વધારવાની જવાબદારી દેશની નથી, એ મારી જવાબદારી છે કે હું દેશને આગળ વધારું.
ધ્યાનસિંહનું નામ ધ્યાનચંદ કેવી રીતે પડયું?
ધ્યાનચંદ દિવસની સાથે સાથે રાત્રે પણ હોકીની પ્રેક્ટીસ કરતા હતા. પહેલા સ
[caption id="attachment_1388734" align="aligncenter" width="640"] Major Dhayanchand - national sports day[/caption]
મયે તો લાઇટો હતી નહીં જેથી ધ્યાનચંદ ચંદ્રના અજવાળામાં હોકીની પ્રક્ટિસ કરતા હતા. જેના કારણે તેમનું નામ ધ્યાનસિંઘમાંથી ધ્યાનચંદ પડી ગયું. ત્યાર પછી આજીવન તેઓ આ જ નામથી ઓળખાયા. ઉલ્લેખનીય છે કે બોલ પર તેમની જબરદસ્ત પકડ હતી. એક વાર નેધરલેન્ડની સામે હોકી મેચ દરમિયાન તેમનું અસામાન્ય પરફોર્મન્સ જોઈને સત્તાધીશોને શંકા ગઈ કે ધ્યાનચંદે હોકીમાં ચુંબક લગાવેલું છે. જે બાદ તેમની હોકી તોડીને ચેક કરવામાં આવી. પરંતુ અંદરથી કઈ નીકળ્યું નહીં. તે પછી પણ ઘણી અફવાઓ ઊડતી રહેતી. વિદેશોમાં એવી વાતો થતી કે ધ્યાનચંદ હોકી પર ગૂંદ લગાવીને રમે છે. આ મેચમાં તેમણે હોકી જેવા અન્ય સાધન વડે મેચ રમીને ભારતને જીત અપાવી હતી. આ પછી થી લોકો તેમણે હોકીના જાદૂગર તરીકે ઓળખતા થયા.
માત્ર 17 વર્ષની ઉંમરે બ્રિટિશ આર્મીમાં સિપાહી તરીકે જોડાઈ ગયા,1922માં તેમણે આર્મીમાંથી હોકી રમવાનું શરૂ કર્યું.
મને આગળ વધારવાની જવાબદારી દેશની નથી, મારી જવાબદારી છે કે હું દેશને આગળ વધારૂ : ભારતના હોકીવીરે હિટલરને રોકડું પરખાવેલું
જેમ બેટ્સમેન રન બનાવે તેમ ધ્યાનચંદ હોકીમાં ગોલ ફટકારતાં હતા, 1926 થી 1948 સુધીની તેમની આંતરરાષ્ટ્રીય કારકિર્દીમાં તેમણે 400 ગોલ ફટકારેલા
નેધરલેન્ડની એક મેચ દરમિયાન તેમનું અસામાન્ય પરફોર્મન્સ જોઈને તેમની હોકી તોડીને ચેક કરવામાં આવી કે ક્યાંક તેમાં ચુંબક તો નથીને?
[caption id="attachment_1388734" align="aligncenter" width="640"] Major Dhayanchand - national sports day[/caption]
અંજલી વસાવા. હોકીના જાદુગર તરીકે વિશ્વભરમાં જાણીતા મેજર ધ્યાનચંદ એક મહાન હસ્તી હતા. તેમણે પોતાની કારકિર્દીમાં ઑલિમ્પિકમાં ભારતને ત્રણ-ત્રણ ગોલ્ડ મેડલ અપાવનારી એક માત્ર પ્રતિભા મેળવી છે. તાજેતરમાં જ રાજીવ ગાંધી ખેલરત્ન પુરસ્કારને મેજર ધ્યાનચંદનું નામ આપવાનું ભારત સરકારનું પગલું આવકારદાયક છે. તેમના જન્મ દિવસ 29 મી ઑગસ્ટને આપણે રાષ્ટ્રીય ખેલ દિવસ તરીકે મનાવીયે છે. તેમનુ મૂળનામ ધ્યાન સિંઘ હતું, તેમના પિતા પણ હોકી પ્લેયર હતા અને આર્મી વતી હોકી રમતા. પિતા આર્મીમાં હોવાથી તેમની વારંવાર બદલી થતી હોવાથી ધ્યાનસિંઘનું શિક્ષણ ડિસ્ટર્બ થતું હતું. આખરે તેઓ ઝાંસીમાં વિક્ટોરિયા કોલેજ, ગ્વાલિયરમાંથી તેઓ સ્નાતક થયા. જે બાદ તેમના પિતાના કહેવા પર 17 વર્ષની ઉંમરે બ્રિટિશ આર્મીમાં સિપાહી તરીકે જોડાઈ ગયા.
[caption id="attachment_1388735" align="aligncenter" width="640"] Saurastra university registrars Dr. Jatin Soni[/caption]
1928માં પહેલી વાર તક મળી આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે હોકી રમવાની
આ અંગે વાત કરતા સૌરાષ્ટ્ર યુનિવર્સિટીના રજીસ્ટ્રાર જતિન સોનીએ જણાવ્યું હતું કે, આર્મીમાં જોડાયા બાદ 1922 માં તેમણે હોકી રમવાનું શરૂ કર્યું. જ્યાં સુબેદાર મેજર તિવારીએ તેમના હાથમાં હોકી સ્ટિક પકડાવી અને તેમની કેળવણી કરી. તેમના માર્ગદર્શન હેઠળ જોતજોતામાં ધ્યાનચંદ હોકીના મહાન ખેલાડી બની ગયા. ધ્યાનચંદ સાથે તેમના ભાઈ રૂપસિંહ પણ આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે હોકી રમતા હતા. વર્ષ 1928 માં ભારતીય હોકી ટીમે પહેલી વખત એમ્સ્ટર્ડમ ઑલિમ્પિકમાં ભાગ લીધો હતો. તેમાં ટીમ ઇંડિયા બધી જ મેચ જીતી અને ધ્યાનચંદને જબરદસ્ત સફળતા મળી. હોલેન્ડ સામેની ફાઇનલમાં ટીમ ઇંડિયા 3-0 થી વિજેતા બની તેમાં બે ગોલ ધ્યાનચંદે ફટકાર્યા હતા. તેમણે 1926 થી 1948 સુધીની આંતરરાષ્ટ્રીય કારકિર્દીમાં 400 ગોલ ફટકારેલા. જેમ બેટ્સમેન રન કરતાં તેમ જ ધ્યાનચંદ ગોલ ફટકારતા હતા.
હિટલરની ઑફરનો ધ્યાનચંદે સવિનય ઇનકાર કર્યો
જતીન સોનીએ વધુમાં જણાવ્યું હતું કે, 19મી ઓગસ્ટ, 1986માં ભારત અને જર્મની વચ્ચે ફાઇનલ મેચ રમાઈ હતી. જેમાં સેકન્ડ હાફમાં ધ્યાનચંદ અને તેમના ભાઈ રૂપસિંહે તેમના જૂતા ઊતરી નાખ્યા અને ઊઘાડા પગે જુસ્સા ભેર રમવા લાગ્યા. આ મેચમાં ટીમ ઇંડિયા 8-1 થી વિજેતા બની હતી. જેમાં આઠમાંથી ત્રણ ગોલ ધ્યાનચંદે ફટકાર્યા હતા. હિટલર તેમની રમતથી પ્રભાવિત હતો. જે બાદ હિટલરે ધ્યાનચંદને ડીનર માટે આમંત્રણ આપ્યું અને ધ્યાનચંદ ત્યાં ગયા હતા. જ્યાં હિટલરે ધ્યાનચંદને કહ્યું, હું તમને જર્મન સેનામાં કર્નલનું પદ આપીશ. જર્મની તરફથી હોકી રમો. ધ્યાનચંદે આ ઑફરનો સવિનય ઇનકાર કર્યો હતો અને કહ્યું હતુ કે, મેં મારા દેશનું નમક ખાધું છે. આથી હું મારા દેશ માટે જ રમીશ. હિટલરે કહ્યું, તને તારા દેશે શું આપ્યું છે? ધ્યાનચંદે જવાબ આપ્યો, મને આગળ વધારવાની જવાબદારી દેશની નથી, એ મારી જવાબદારી છે કે હું દેશને આગળ વધારું.
ધ્યાનસિંહનું નામ ધ્યાનચંદ કેવી રીતે પડયું?
ધ્યાનચંદ દિવસની સાથે સાથે રાત્રે પણ હોકીની પ્રેક્ટીસ કરતા હતા. પહેલા સ
[caption id="attachment_1388734" align="aligncenter" width="640"] Major Dhayanchand - national sports day[/caption]
મયે તો લાઇટો હતી નહીં જેથી ધ્યાનચંદ ચંદ્રના અજવાળામાં હોકીની પ્રક્ટિસ કરતા હતા. જેના કારણે તેમનું નામ ધ્યાનસિંઘમાંથી ધ્યાનચંદ પડી ગયું. ત્યાર પછી આજીવન તેઓ આ જ નામથી ઓળખાયા. ઉલ્લેખનીય છે કે બોલ પર તેમની જબરદસ્ત પકડ હતી. એક વાર નેધરલેન્ડની સામે હોકી મેચ દરમિયાન તેમનું અસામાન્ય પરફોર્મન્સ જોઈને સત્તાધીશોને શંકા ગઈ કે ધ્યાનચંદે હોકીમાં ચુંબક લગાવેલું છે. જે બાદ તેમની હોકી તોડીને ચેક કરવામાં આવી. પરંતુ અંદરથી કઈ નીકળ્યું નહીં. તે પછી પણ ઘણી અફવાઓ ઊડતી રહેતી. વિદેશોમાં એવી વાતો થતી કે ધ્યાનચંદ હોકી પર ગૂંદ લગાવીને રમે છે. આ મેચમાં તેમણે હોકી જેવા અન્ય સાધન વડે મેચ રમીને ભારતને જીત અપાવી હતી. આ પછી થી લોકો તેમણે હોકીના જાદૂગર તરીકે ઓળખતા થયા.