અભિનેતા સુશાંત સિંહ રાજપૂતના મૃત્યુ પાછળ ડ્રગ એંગલની તપાસ કરી રહેલ નાર્કોટિક્સ કંટ્રોલ બ્યુરો (NCB) ની પૂછપરછ દરમિયાન બોલિવૂડની ઘણી હસ્તીઓની Whatsapp ચેટ્સ સામે આવી છે. રિયા ચક્રવર્તી બાદ અભિનેત્રી દીપિકા પાદુકોણની Whatsapp ચેટ પણ NCBએ પકડી લીધી હતી અને હવે આર્યન ખાનના કિસ્સામાં પણ એવું જ થઈ રહ્યું છે. એનસીબીની તપાસ માત્ર Whatsapp ચેટ પર આધારિત છે. આવી સ્થિતિમાં Whatsapp નો દાવો પોકળ સાબિત થઈ રહ્યો છે જેમાં તે બૂમ પાડે છે કે Whatsapp એન્ડ-ટુ-એન્ડ એન્ક્રિપ્ટેડ છે અને તમારી વાત ખાનગી રહેશે. Whatsapp ની પ્રાઈવસીને લઈને અવારનવાર સવાલો ઉભા થયા છે. ભૂતકાળમાં પણ આવા ઘણા કિસ્સાઓએ Whatsapp ની ગોપનીયતાને ઉડાવી દીધી છે. Whatsapp નું કહેવું છે કે કોઈ પણ તેના યુઝરનો મેસેજ વાંચી શકતું નથી, ખુદ Whatsapp પણ નહીં. હવે જો આ દાવા સાચા છે તો NCB જૂની ચેટ કેવી રીતે મેળવી રહી છે. ચાલો તેને સમજવાનો પ્રયત્ન કરીએ.
જો ડેટા એન્ક્રિપ્ટેડ છે, તો તે કેવી રીતે પુનઃપ્રાપ્ત કરવામાં આવે છે?
Whatsapp નું કહેવું છે કે મેસેજને એન્ડ-ટુ-એન્ડ એન્ક્રિપ્શન નામના ખાસ કોડ દ્વારા સુરક્ષિત કરવામાં આવે છે. અગાઉ WhatsApp ચેટના થર્ડ પાર્ટી બેકઅપ માટે એન્ક્રિપ્શન પ્રદાન કરતું ન હતું પરંતુ તાજેતરમાં તેણે ચેટ બેકઅપ માટે એન્ક્રિપ્શન પણ બહાર પાડ્યું છે. Whatsapp નું કહેવું છે કે તેની ડેટા પ્રોટેક્શન પોલિસી ઘણી મજબૂત છે, પરંતુ સત્ય એ છે કે Whatsapp ની ડેટા પ્રોટેક્શન પોલિસીમાં ઘણી છટકબારીઓ છે. સાયબર બાબતોના નિષ્ણાતોનું કહેવું છે કે વોટ્સએપના દાવા ખોટા છે. વોટ્સએપની પ્રાઈવસી પોલિસી અનુસાર, સામાન્ય રીતે કંપની યુઝર્સના મેસેજ સ્ટોર કરતી નથી, પરંતુ સવાલ એ છે કે જ્યારે મેસેજ સ્ટોર નથી થતો તો 2020માં 2017ની ચેટ્સ કેવી રીતે દેખાઈ રહી છે.
આ સિવાય જો કોઈ સર્વર પર મેસેજ સ્ટોર નથી તો Whatsapp યુઝર્સને ડેટા બેકઅપની સુવિધા કેવી રીતે આપે છે. કેટલાક આંતરરાષ્ટ્રીય સાયબર નિષ્ણાતોના મતે, વાસ્તવમાં કોઈપણ તૃતીય પક્ષ ગેરકાયદે અથવા કાયદેસર બંને રીતે WhatsApp સંદેશાઓ મેળવી શકે છે. ફોજદારી તપાસ દરમિયાન મીડિયાને પુરાવા આપવા એ CrPC સહિત અનેક સુપ્રીમ કોર્ટના ચુકાદાઓનું ઉલ્લંઘન છે.
આખરે સમસ્યા ક્યાં છે?
અહીં બે બાબતો સમજવાની જરૂર છે. પ્રથમ, WhatsApp અનુસાર, તમારી ચેટ્સ સંપૂર્ણપણે એન્ડ-ટુ-એન્ડ એન્ક્રિપ્ટેડ છે. મતલબ કે આ મેસેજ ફક્ત બે જ લોકો વાંચી શકે છે, એક મોકલનાર અને બીજો રીસીવર, પરંતુ સત્ય એ છે કે Whatsapp ચેટિંગ સંપૂર્ણપણે એન્ડ-ટુ-એન્ડ એન્ક્રિપ્ટેડ નથી. વાસ્તવમાં બધી મુશ્કેલી ચેટ બેકઅપની છે. જો તમે તમારી ચેટ્સનો બેકઅપ લો છો, તો તમારી ચેટ્સ લીક થવાનું જોખમ રહેલું છે, તો સારું છે કે તમે તમારી વોટ્સએપ ચેટ્સનું બેકઅપ કાળજીપૂર્વક લો.
જો તમે પણ તમારી વોટ્સએપ ચેટનો ડેટા મેળવવા માંગો છો, તો તમે આ કામ સરળતાથી કરી શકો છો. આ માટે તમે તમારી Whatsapp ચેટના એકાઉન્ટ સેટિંગ્સમાં જઈને અને રિક્વેસ્ટ એકાઉન્ટ ઈન્ફો પર ક્લિક કરીને ડેટાની વિનંતી કરી શકો છો. એક અઠવાડિયા પછી તમને ડેટા મળશે જેને તમે ડાઉનલોડ કરી શકો છો અને તમારી જૂની ચેટ્સ જોઈ શકો છો.
અભિનેતા સુશાંત સિંહ રાજપૂતના મૃત્યુ પાછળ ડ્રગ એંગલની તપાસ કરી રહેલ નાર્કોટિક્સ કંટ્રોલ બ્યુરો (NCB) ની પૂછપરછ દરમિયાન બોલિવૂડની ઘણી હસ્તીઓની Whatsapp ચેટ્સ સામે આવી છે. રિયા ચક્રવર્તી બાદ અભિનેત્રી દીપિકા પાદુકોણની Whatsapp ચેટ પણ NCBએ પકડી લીધી હતી અને હવે આર્યન ખાનના કિસ્સામાં પણ એવું જ થઈ રહ્યું છે. એનસીબીની તપાસ માત્ર Whatsapp ચેટ પર આધારિત છે. આવી સ્થિતિમાં Whatsapp નો દાવો પોકળ સાબિત થઈ રહ્યો છે જેમાં તે બૂમ પાડે છે કે Whatsapp એન્ડ-ટુ-એન્ડ એન્ક્રિપ્ટેડ છે અને તમારી વાત ખાનગી રહેશે. Whatsapp ની પ્રાઈવસીને લઈને અવારનવાર સવાલો ઉભા થયા છે. ભૂતકાળમાં પણ આવા ઘણા કિસ્સાઓએ Whatsapp ની ગોપનીયતાને ઉડાવી દીધી છે. Whatsapp નું કહેવું છે કે કોઈ પણ તેના યુઝરનો મેસેજ વાંચી શકતું નથી, ખુદ Whatsapp પણ નહીં. હવે જો આ દાવા સાચા છે તો NCB જૂની ચેટ કેવી રીતે મેળવી રહી છે. ચાલો તેને સમજવાનો પ્રયત્ન કરીએ.
જો ડેટા એન્ક્રિપ્ટેડ છે, તો તે કેવી રીતે પુનઃપ્રાપ્ત કરવામાં આવે છે?
Whatsapp નું કહેવું છે કે મેસેજને એન્ડ-ટુ-એન્ડ એન્ક્રિપ્શન નામના ખાસ કોડ દ્વારા સુરક્ષિત કરવામાં આવે છે. અગાઉ WhatsApp ચેટના થર્ડ પાર્ટી બેકઅપ માટે એન્ક્રિપ્શન પ્રદાન કરતું ન હતું પરંતુ તાજેતરમાં તેણે ચેટ બેકઅપ માટે એન્ક્રિપ્શન પણ બહાર પાડ્યું છે. Whatsapp નું કહેવું છે કે તેની ડેટા પ્રોટેક્શન પોલિસી ઘણી મજબૂત છે, પરંતુ સત્ય એ છે કે Whatsapp ની ડેટા પ્રોટેક્શન પોલિસીમાં ઘણી છટકબારીઓ છે. સાયબર બાબતોના નિષ્ણાતોનું કહેવું છે કે વોટ્સએપના દાવા ખોટા છે. વોટ્સએપની પ્રાઈવસી પોલિસી અનુસાર, સામાન્ય રીતે કંપની યુઝર્સના મેસેજ સ્ટોર કરતી નથી, પરંતુ સવાલ એ છે કે જ્યારે મેસેજ સ્ટોર નથી થતો તો 2020માં 2017ની ચેટ્સ કેવી રીતે દેખાઈ રહી છે.
આ સિવાય જો કોઈ સર્વર પર મેસેજ સ્ટોર નથી તો Whatsapp યુઝર્સને ડેટા બેકઅપની સુવિધા કેવી રીતે આપે છે. કેટલાક આંતરરાષ્ટ્રીય સાયબર નિષ્ણાતોના મતે, વાસ્તવમાં કોઈપણ તૃતીય પક્ષ ગેરકાયદે અથવા કાયદેસર બંને રીતે WhatsApp સંદેશાઓ મેળવી શકે છે. ફોજદારી તપાસ દરમિયાન મીડિયાને પુરાવા આપવા એ CrPC સહિત અનેક સુપ્રીમ કોર્ટના ચુકાદાઓનું ઉલ્લંઘન છે.
આખરે સમસ્યા ક્યાં છે?
અહીં બે બાબતો સમજવાની જરૂર છે. પ્રથમ, WhatsApp અનુસાર, તમારી ચેટ્સ સંપૂર્ણપણે એન્ડ-ટુ-એન્ડ એન્ક્રિપ્ટેડ છે. મતલબ કે આ મેસેજ ફક્ત બે જ લોકો વાંચી શકે છે, એક મોકલનાર અને બીજો રીસીવર, પરંતુ સત્ય એ છે કે Whatsapp ચેટિંગ સંપૂર્ણપણે એન્ડ-ટુ-એન્ડ એન્ક્રિપ્ટેડ નથી. વાસ્તવમાં બધી મુશ્કેલી ચેટ બેકઅપની છે. જો તમે તમારી ચેટ્સનો બેકઅપ લો છો, તો તમારી ચેટ્સ લીક થવાનું જોખમ રહેલું છે, તો સારું છે કે તમે તમારી વોટ્સએપ ચેટ્સનું બેકઅપ કાળજીપૂર્વક લો.
જો તમે પણ તમારી વોટ્સએપ ચેટનો ડેટા મેળવવા માંગો છો, તો તમે આ કામ સરળતાથી કરી શકો છો. આ માટે તમે તમારી Whatsapp ચેટના એકાઉન્ટ સેટિંગ્સમાં જઈને અને રિક્વેસ્ટ એકાઉન્ટ ઈન્ફો પર ક્લિક કરીને ડેટાની વિનંતી કરી શકો છો. એક અઠવાડિયા પછી તમને ડેટા મળશે જેને તમે ડાઉનલોડ કરી શકો છો અને તમારી જૂની ચેટ્સ જોઈ શકો છો.