દેશમાં દરેક વ્યક્તિ વધતી મોંગવારીના કારણે પીડાય રહ્યો છે . રોજિંદા ઉપયોગમાં આવતું પેટ્રોલ અને ડિઝલના પણ ભાવ આસમાને પહોંચીયા છે અને તેમાં સતત વધારો નોંધાઈ રહ્યો છે એ જોતા ઘણા લોકોને મુશ્કેલીઓનો સામનો કરવો પડી રહ્યો છે. ત્યારે એક સારા સમાચાર આવી રહ્યા છે કે થોડા દિવસોમાં પેટ્રોલ-ડીઝલ ના ભાવમાં ઘટાડો થઇ શકે છે.જોકે આ ઘટાડો સરકાર દ્વારા ટેક્સ ઘટાડાને આભારી નથી પરંતુ દુનિયામાં ક્રૂડ ઓઇલ ઉત્પાદન કરતા દેશોના એલિટ જૂથ આપેક પ્લુસના એક નિર્ણયને આભારી છે. રવિવારે આ ગ્રુપની બેઠકમાં નક્કી કરવામાં આવ્યું છે કે માર્કેટની માંગને પહોંચી વળવા માટે આગામી સમયમાં ઉત્પાદન વધારવામાં આવશે જેના કારણે ક્રૂડ ઓઇલના વધતા ભાવ પર લગામ લાગશે જેની અસર પેટ્રોલ-ડીઝલની રિટેલ પ્રાઇસ પર પણ જોવા મળશે.
ગત વર્ષે કોરોના મહામારી પછી માગ ઘટતાં ઓપેક પ્લસ ગ્રુપ દ્વારા પ્રતિ દિસવ 10 મિલિય બેરલ જેટલું પ્રોડક્શન ઘટાડવામાં આવ્યું હતું. જે દૈનિક વૈશ્વિક વપરાશના અંદાજીત 10 ટકા જેટલું છે. જોકે મહામારીની તિવ્રતામાં ઘટાડા પછી આ પ્રોડક્શન આંશિક રીતે વધારવામાં આવ્યું હતું જોકે માગ વધતા ક્રુડના ભાવમાં ઉછાળો આવ્યો હતો.
આ ગ્રુપમાં રશિયા સહિતના ક્રુડ ઓઇલ ઉત્પાદક દેશોનો સમાવેશ થાય છે. જેમણે મીટિંગમાં નક્કી કર્યું છે કે ઓગસ્ટથી ડિસેમ્બર સુધીમાં આ દેશો ઉત્પાદન ક્ષમતાને પ્રતિ દિવસ 4 લાખ બેરલ સુધી લઈ જશે જેથી 2 મિલિયન બેરલ પ્રતિ દિવસ ઉત્પાદન સુધી પહોંચી શકાય. અથવા તો એમ કહો કે ભારતની દૈનિક જરુરિયાતના 44 ટકા જેટલું પ્રોડક્શન વધારવામાં આવશે. આ નિર્ણય એટલા માટે પણ ફાયદાકારક છે કે આ ગ્રુપની મીટિંગમાં નક્કી થયા મુજબ યુએઈ, ઈરાક અને કુવૈતના પ્રોડક્શન ક્વોટામાં પણ વધારો કરાયો છે. મહત્વનું છે કે આ ત્રણેય એ દેશે છે જેની પાસેથી ભારત પોતાનું મોટાભાગનું ક્રુડ ઓઈલ ખરીદે છે. જેથી આગામી સમયમાં ભારતની ખરીદ કિંમતમાં ઘટાડો આવી શકે છે જેનો ફાયદો સામાન્ય માણસાના ખિસ્સા સુધી પહોંચી શકે છે.
યુએઈની પ્રોડક્શન ક્વોટા વધારવાની માંગને કારણે ઓપેક સંગઠનના મુખ્ય દેશે સાઉદી અરેબિયા સાથે અણબનાવ સર્જાયો હતો અને ભારત, ચીન, યુએસ અને યુરોપમાં વધતી માંગ વચ્ચે પુરવઠો ઘટાડવાની ધમકી આપી હતી.
તેવામાં એ પણ મહત્વનું બની જાય છે કે ઓપેક પ્લસની આ ડીલ ત્યારે સામે આવી છે જ્યારે ભારતના નવા પેટ્રોલિયમ પ્રધાન હરદીપસિંહ પુરીએ પોતાના યુએઈ અને સાઉદી અરેબિયાના સમકક્ષ અનુક્રમે અહેમદ અલ જાબીર અને અબ્દુલાઝિઝ બિન સલમાનને સાથે આ મામલે વાતચીત કરી હતી. પુરીએ અબુધાબી અને રિયાધ સાથે નવી દિલ્હીના ગાઢ સંબંધોનો લાભ લઈને "બજારને શાંત કરવા" માટે બંને સાથે એક સાથે કામ કરવાની ઓફર કરી હતી અને માંગની રિકવરી પર તેલના ઊંચા ભાવથી મંદીના પ્રભાવ અંગે ચિંતા વ્યક્ત કરી હતી.
વધુ બેરલના ઉત્પાદનોથી પેટ્રોલ ડીઝલની કિંમતો અને ફુગાવાને કંટ્રોલમાં કરવા સરળ બનશે, જે બંને હાલ રેકોર્ડ સ્તરે વધ્યા છે અને વિપક્ષ તેને લઈને સરકાર પર આક્રમક છે. તેવામાં રાજકીય રીતે આ સોદાથી સરકારને સંસદમાં કેટલીક ટીકાઓનો સામનો કરવામાં મદદ મળશે. જે આજે ચોમાસુ સત્રની શરુઆત થઈ છે. એકવાર ઈંધણની કિંમતોમાં ઘટાડો શરૂ થશે તો તેલના નીચા ભાવ સરકારને પણ નાણાકીય સ્તરે આયોજન કરવાની અને તંગ સ્થિતિને કંટ્રોલમાં કરવાની તક મળશે.
સાઉદી-યુએઈ વચ્ચેની આ સંભવિત ડીલ અને એશિયાના આ વિસ્તારોમાં ફરી એકવાર કોવિડ-19 કેસની દૈનિક સંખ્યામાં વધારાને પગલે ભારતનો ક્રૂડ ખર્ચ પહેલાથી જ તેના છેલ્લા 30 મહિનાના સૌથી વધુ ભાવ બેરલ દીઠ 78-77 ડોલરની સપાટીથી નીચે 73 ડોલર સુધી પહોંચી ગયો છે.
દેશમાં પેટ્રોલ અને ડીઝલના ભાવ તેમના આંતરરાષ્ટ્રીય માર્કેટ ભાવ અને ડોલરના વિનિમય દરના આધારે 15-દિવસની રોલિંગ એવરેજ અનુસાર સેટ કરવામાં આવે છે. ક્રૂડની કિંમત એક મધ્યસ્થી પરિબળ છે. તેવામાં આ ઘટતાં ભાવની અસર કેટલાક દિવસોમાં છેવાડાના ગ્રાહક સ્તરે પણ જોવા મળશે તેવી અપેક્ષા સેવવામાં આવી રહી છે. તેવામાં જ્યારે પ્રોડક્શન વધશે અને બેરલ દીઠ આંતરાષ્ટ્રીય કિંમત ઘટશે ત્યારે પેટ્રોલ પંપ પર પણ મીટરમાં ભાવમાં ઘટાડો જોવા મળી શકે છે.
વધતા ક્રૂડના ભાવ સાથે કેન્દ્ર અને રાજ્ય સરકાર દ્વારા લાદવામાં આવેલા વધુ ટેક્સના પરિણામે મોટાભાગનાં રાજ્યોમાં પેટ્રોલનો ભાવ પ્રતિ લીટર રુ. 100 અને ડીઝલ પ્રતિ લિટર 90 રુપિયાથી વધુ ચાલી રહ્યો છે તો બીજી તરફ ગ્રીનબેક સામે રૂપિયો પણ તાજેતરમાં નબળો પડ્યો હતો, જેના કારણે પેટ્રોલ પંપના ભાવમાં ખાસ્સો વધારો છેલ્લા કેટલાક મહિનાથી નિયમિત રુપે જોવા મળી રહ્યો છે.
દેશમાં દરેક વ્યક્તિ વધતી મોંગવારીના કારણે પીડાય રહ્યો છે . રોજિંદા ઉપયોગમાં આવતું પેટ્રોલ અને ડિઝલના પણ ભાવ આસમાને પહોંચીયા છે અને તેમાં સતત વધારો નોંધાઈ રહ્યો છે એ જોતા ઘણા લોકોને મુશ્કેલીઓનો સામનો કરવો પડી રહ્યો છે. ત્યારે એક સારા સમાચાર આવી રહ્યા છે કે થોડા દિવસોમાં પેટ્રોલ-ડીઝલ ના ભાવમાં ઘટાડો થઇ શકે છે.જોકે આ ઘટાડો સરકાર દ્વારા ટેક્સ ઘટાડાને આભારી નથી પરંતુ દુનિયામાં ક્રૂડ ઓઇલ ઉત્પાદન કરતા દેશોના એલિટ જૂથ આપેક પ્લુસના એક નિર્ણયને આભારી છે. રવિવારે આ ગ્રુપની બેઠકમાં નક્કી કરવામાં આવ્યું છે કે માર્કેટની માંગને પહોંચી વળવા માટે આગામી સમયમાં ઉત્પાદન વધારવામાં આવશે જેના કારણે ક્રૂડ ઓઇલના વધતા ભાવ પર લગામ લાગશે જેની અસર પેટ્રોલ-ડીઝલની રિટેલ પ્રાઇસ પર પણ જોવા મળશે.
ગત વર્ષે કોરોના મહામારી પછી માગ ઘટતાં ઓપેક પ્લસ ગ્રુપ દ્વારા પ્રતિ દિસવ 10 મિલિય બેરલ જેટલું પ્રોડક્શન ઘટાડવામાં આવ્યું હતું. જે દૈનિક વૈશ્વિક વપરાશના અંદાજીત 10 ટકા જેટલું છે. જોકે મહામારીની તિવ્રતામાં ઘટાડા પછી આ પ્રોડક્શન આંશિક રીતે વધારવામાં આવ્યું હતું જોકે માગ વધતા ક્રુડના ભાવમાં ઉછાળો આવ્યો હતો.
આ ગ્રુપમાં રશિયા સહિતના ક્રુડ ઓઇલ ઉત્પાદક દેશોનો સમાવેશ થાય છે. જેમણે મીટિંગમાં નક્કી કર્યું છે કે ઓગસ્ટથી ડિસેમ્બર સુધીમાં આ દેશો ઉત્પાદન ક્ષમતાને પ્રતિ દિવસ 4 લાખ બેરલ સુધી લઈ જશે જેથી 2 મિલિયન બેરલ પ્રતિ દિવસ ઉત્પાદન સુધી પહોંચી શકાય. અથવા તો એમ કહો કે ભારતની દૈનિક જરુરિયાતના 44 ટકા જેટલું પ્રોડક્શન વધારવામાં આવશે. આ નિર્ણય એટલા માટે પણ ફાયદાકારક છે કે આ ગ્રુપની મીટિંગમાં નક્કી થયા મુજબ યુએઈ, ઈરાક અને કુવૈતના પ્રોડક્શન ક્વોટામાં પણ વધારો કરાયો છે. મહત્વનું છે કે આ ત્રણેય એ દેશે છે જેની પાસેથી ભારત પોતાનું મોટાભાગનું ક્રુડ ઓઈલ ખરીદે છે. જેથી આગામી સમયમાં ભારતની ખરીદ કિંમતમાં ઘટાડો આવી શકે છે જેનો ફાયદો સામાન્ય માણસાના ખિસ્સા સુધી પહોંચી શકે છે.
યુએઈની પ્રોડક્શન ક્વોટા વધારવાની માંગને કારણે ઓપેક સંગઠનના મુખ્ય દેશે સાઉદી અરેબિયા સાથે અણબનાવ સર્જાયો હતો અને ભારત, ચીન, યુએસ અને યુરોપમાં વધતી માંગ વચ્ચે પુરવઠો ઘટાડવાની ધમકી આપી હતી.
તેવામાં એ પણ મહત્વનું બની જાય છે કે ઓપેક પ્લસની આ ડીલ ત્યારે સામે આવી છે જ્યારે ભારતના નવા પેટ્રોલિયમ પ્રધાન હરદીપસિંહ પુરીએ પોતાના યુએઈ અને સાઉદી અરેબિયાના સમકક્ષ અનુક્રમે અહેમદ અલ જાબીર અને અબ્દુલાઝિઝ બિન સલમાનને સાથે આ મામલે વાતચીત કરી હતી. પુરીએ અબુધાબી અને રિયાધ સાથે નવી દિલ્હીના ગાઢ સંબંધોનો લાભ લઈને "બજારને શાંત કરવા" માટે બંને સાથે એક સાથે કામ કરવાની ઓફર કરી હતી અને માંગની રિકવરી પર તેલના ઊંચા ભાવથી મંદીના પ્રભાવ અંગે ચિંતા વ્યક્ત કરી હતી.
વધુ બેરલના ઉત્પાદનોથી પેટ્રોલ ડીઝલની કિંમતો અને ફુગાવાને કંટ્રોલમાં કરવા સરળ બનશે, જે બંને હાલ રેકોર્ડ સ્તરે વધ્યા છે અને વિપક્ષ તેને લઈને સરકાર પર આક્રમક છે. તેવામાં રાજકીય રીતે આ સોદાથી સરકારને સંસદમાં કેટલીક ટીકાઓનો સામનો કરવામાં મદદ મળશે. જે આજે ચોમાસુ સત્રની શરુઆત થઈ છે. એકવાર ઈંધણની કિંમતોમાં ઘટાડો શરૂ થશે તો તેલના નીચા ભાવ સરકારને પણ નાણાકીય સ્તરે આયોજન કરવાની અને તંગ સ્થિતિને કંટ્રોલમાં કરવાની તક મળશે.
સાઉદી-યુએઈ વચ્ચેની આ સંભવિત ડીલ અને એશિયાના આ વિસ્તારોમાં ફરી એકવાર કોવિડ-19 કેસની દૈનિક સંખ્યામાં વધારાને પગલે ભારતનો ક્રૂડ ખર્ચ પહેલાથી જ તેના છેલ્લા 30 મહિનાના સૌથી વધુ ભાવ બેરલ દીઠ 78-77 ડોલરની સપાટીથી નીચે 73 ડોલર સુધી પહોંચી ગયો છે.
દેશમાં પેટ્રોલ અને ડીઝલના ભાવ તેમના આંતરરાષ્ટ્રીય માર્કેટ ભાવ અને ડોલરના વિનિમય દરના આધારે 15-દિવસની રોલિંગ એવરેજ અનુસાર સેટ કરવામાં આવે છે. ક્રૂડની કિંમત એક મધ્યસ્થી પરિબળ છે. તેવામાં આ ઘટતાં ભાવની અસર કેટલાક દિવસોમાં છેવાડાના ગ્રાહક સ્તરે પણ જોવા મળશે તેવી અપેક્ષા સેવવામાં આવી રહી છે. તેવામાં જ્યારે પ્રોડક્શન વધશે અને બેરલ દીઠ આંતરાષ્ટ્રીય કિંમત ઘટશે ત્યારે પેટ્રોલ પંપ પર પણ મીટરમાં ભાવમાં ઘટાડો જોવા મળી શકે છે.
વધતા ક્રૂડના ભાવ સાથે કેન્દ્ર અને રાજ્ય સરકાર દ્વારા લાદવામાં આવેલા વધુ ટેક્સના પરિણામે મોટાભાગનાં રાજ્યોમાં પેટ્રોલનો ભાવ પ્રતિ લીટર રુ. 100 અને ડીઝલ પ્રતિ લિટર 90 રુપિયાથી વધુ ચાલી રહ્યો છે તો બીજી તરફ ગ્રીનબેક સામે રૂપિયો પણ તાજેતરમાં નબળો પડ્યો હતો, જેના કારણે પેટ્રોલ પંપના ભાવમાં ખાસ્સો વધારો છેલ્લા કેટલાક મહિનાથી નિયમિત રુપે જોવા મળી રહ્યો છે.